Bệnh viện Chuyên khoa lao và bệnh phổi Bình Dương (trái) dự kiến làm cơ sở 2 của Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM) trong khi Bệnh viện Chuyên khoa tâm thần Bình Dương (phải) sẽ trở thành cơ sở 4 của Bệnh viện Tâm thần TP.HCM - Ảnh: TRÍ ĐỨC

Dự thảo đề án "Nâng cao năng lực chuyên môn, hỗ trợ đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2026 - 2030" của Bộ Y tế đang được lấy ý kiến, với mục tiêu thành lập 200 bệnh viện vệ tinh trên khắp cả nước vào năm 2030.

Khi đó, thay vì phải chịu cảnh vất vả chuyển tuyến lên các bệnh viện trung ương để điều trị bệnh khó, người bệnh hoàn toàn có thể an tâm thăm khám và chữa trị ngay tại bệnh viện gần nhà. Đây được xem như việc "thay máu", "lột xác", nâng cao chất lượng phục vụ của ngành y tế.

Chữa bệnh gần nhà với chất lượng như tuyến trên

Ông K. (78 tuổi, huyện Quang Bình cũ, Tuyên Quang) bị liệt nửa người, khó nói, tiếp xúc chậm, liệt mặt, được đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Quang Bình. Sau khi kiểm tra, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị đột quỵ nhồi máu não giờ thứ nhất.

Trước đây, với bệnh nhân đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Quang Bình phải chuyển bệnh nhân lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Giang điều trị, ít nhất mất hai giờ di chuyển nếu đường sá thông thoáng, không gặp mưa lũ, sạt lở. Chẳng may gặp trở ngại về giao thông thì nhiều người dân khó có cơ hội tiếp cận với y tế chuyên sâu, bỏ lỡ thời gian vàng điều trị.

Ông K. nhập viện cũng là thời điểm các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Quang Bình vừa được đào tạo thực hiện kỹ thuật tiêu sợi huyết (rt-PA) từ Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội). Thế là ông Quang đã được can thiệp kịp thời, điều trị thành công, tận dụng được thời gian vàng.

Theo Bệnh viện Bạch Mai, thời gian qua nhiều bệnh viện vệ tinh đã làm chủ nhiều kỹ thuật khó, giúp giảm tỉ lệ chuyển viện. Chia sẻ về phát triển bệnh viện vệ tinh, ông Vũ Văn Giáp, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết bệnh viện đã cử hơn 2.100 lượt giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ của các chuyên khoa tham gia công tác chỉ đạo tuyến; cử 1.700 lượt cán bộ chuyên môn luân phiên và hỗ trợ gần 200 bệnh viện các tỉnh phía Bắc.

Các y bác sĩ đã trực tiếp khám, điều trị cho 195.780 lượt bệnh nhân, trong đó có gần 2.200 bệnh nhân nặng, nguy kịch, giúp cho tỉ lệ chuyển tuyến giảm 30%.

Còn tại TP.HCM, trên nền tảng các bệnh viện hạt nhân, đến nay đã hình thành và phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh, qua đó mở rộng dịch vụ y tế chất lượng cao đến bệnh viện cửa ngõ TP cũng như các địa phương lân cận.

Hiện cả nước đã có 22 bệnh viện tham gia mạng lưới vệ tinh của Bệnh viện Chợ Rẫy, tập trung ở các chuyên ngành hỗ trợ như tim mạch, ngoại chấn thương, huyết học... Đồng thời, có 12 chuyên khoa của Bệnh viện Chợ Rẫy trực tiếp tham gia đề án với hơn 5.000 bệnh nhân được hỗ trợ thủ thuật và phẫu thuật.

Đáng chú ý, tỉ lệ bệnh nhân phải chuyển tuyến trên đối với các gói kỹ thuật đã được chuyển giao giảm trung bình từ 50 - 80%, riêng chuyên khoa tim mạch can thiệp và huyết học giảm trên 90%.

Cụ thể, sau khi xây dựng mới, Bệnh viện Đa khoa khu vực Hóc Môn đã được Bệnh viện Nhân dân 115 hỗ trợ toàn diện, đặc biệt trong việc xây dựng và phát triển đơn vị đột quỵ. Ngay sau đó, bệnh viện này đã điều trị ca đột quỵ đầu tiên bằng kỹ thuật tiêu sợi huyết dưới sự hỗ trợ của Bệnh viện Nhân dân 115.

Theo bác sĩ Đặng Quốc Quân - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa khu vực Hóc Môn, đây là dấu mốc quan trọng thể hiện năng lực chuyên môn ngày càng phát triển của đơn vị, đồng thời mở ra kỳ vọng nâng cao chất lượng điều trị đột quỵ tại địa phương cũng như nâng tầm chất lượng điều trị đột quỵ tại khu vực tây bắc TP.

Để góp phần giảm tải bệnh nhân ung thư, những năm gần đây Bệnh viện Ung bướu TP.HCM cũng đã tổ chức ký hợp tác chuyên môn và chuyển giao kỹ thuật với các bệnh viện thuộc TP.HCM và các tỉnh miền Tây Nam Bộ, các tỉnh miền Đông Nam Bộ, các tỉnh vùng Tây Nguyên và các tỉnh duyên hải miền Trung.

Bác sĩ Võ Hồng Minh Phước, Phó giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, cho rằng để giải quyết căn cơ "bài toán" quá tải ở bệnh viện tuyến cuối, cần phải xây dựng và phát triển mạng lưới phòng chống ung thư khu vực phía Nam và liên kết vùng.

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức hội chẩn từ xa, hỗ trợ chuyên môn các bệnh viện vệ tinh - Ảnh: BVCC

Mở rộng hệ thống các bệnh viện lớn

Nhiều năm qua, ngành y tế TP.HCM đã triển khai hàng loạt giải pháp để giảm tải cho tuyến trên, trong đó có các giải pháp như bệnh viện vệ tinh, phòng khám vệ tinh, khoa vệ tinh. Chủ lực là các "bệnh viện hạt nhân" như bệnh viện Ung bướu, Nhân dân 115, Chấn thương chỉnh hình, Nhi đồng 1... đảm nhận vai trò chuyển giao kỹ thuật. Điều này không những nâng cao năng lực xử trí các ca bệnh khó, tạo được sự tin tưởng của người dân mà còn giảm tỉ lệ phải chuyển người bệnh lên các bệnh viện tuyến trên.

Theo đề án phát triển tổng thể ngành y tế Bình Dương (cũ) đến năm 2030, tầm nhìn 2050, Sở Y tế TP.HCM đã chấp thuận chủ trương giao cơ sở tại Bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi Bình Dương làm cơ sở 2 của Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM) và cơ sở tại Bệnh viện chuyên khoa tâm thần Bình Dương làm cơ sở 4 của Bệnh viện Tâm thần TP.HCM.

Ngoài việc mở rộng thêm cơ sở 2 và cơ sở 3, ngành y tế TP.HCM còn giao cho các bệnh viện đầu ngành hỗ trợ cho các bệnh viện tại Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ).

Đáng chú ý, trong tháng 9-2025, ngành y tế TP.HCM đã đưa 7 bác sĩ chuyên khoa đầu ngành đến từ 6 bệnh viện tuyến cuối như Hùng Vương, Bình Dân, Nguyễn Tri Phương... luân phiên ngay đến đặc khu Côn Đảo, giúp người dân sống tại đây tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng ngay trên đảo.

Không chỉ riêng các bệnh viện khu vực ngoại ô, với các khu vực vùng ven và giáp ranh như các bệnh viện đa khoa khu vực Hóc Môn và Thủ Đức, tháng 4-2025 Sở Y tế TP.HCM đã chỉ đạo các bệnh viện đầu ngành hỗ trợ ký kết hợp tác toàn diện cho các bệnh viện này.

Điển hình như tại Bệnh vện Đa khoa khu vực Hóc Môn ký kết hợp tác toàn diện với 4 bệnh viện để Bệnh viện Nhân dân 115 hỗ trợ toàn diện, Bệnh viện Từ Dũ hỗ trợ sản khoa, Bệnh viện Nhi đồng 1 hỗ trợ nhi khoa, Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP.HCM hỗ trợ răng hàm mặt. Nổi bật là thành lập Trung tâm điều trị đột quỵ chuyên sâu ngay tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Hóc Môn do lãnh đạo và đội ngũ các y bác sĩ của Bệnh viện Nhân dân 115 hỗ trợ toàn diện.

Tháng 6-2025, Bệnh viện Nhân dân Gia Định chính thức đưa vào hoạt động phòng khám vệ tinh tại Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn, đánh dấu bước khởi đầu trong mô hình hợp tác chuyên môn toàn diện giữa hai bệnh viện lớn của TP. Phòng khám vệ tinh bao gồm 3 phòng khám chuyên khoa nội, ngoại, sản - nhi và 2 phòng khám chuyên gia, hoạt động với sự tham gia thường trực của đội ngũ bác sĩ chuyên gia đầu ngành đến từ Bệnh viện Nhân dân Gia Định.

Theo lộ trình được UBND TP.HCM phê duyệt, Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn sẽ trở thành cơ sở 2 của Bệnh viện Nhân dân Gia Định, định hướng phát triển thành bệnh viện đa khoa chuyên sâu về cấp cứu khi bệnh viện này nằm ở vị trí "vàng" giữa trung tâm TP, nơi có nhiều khách du lịch trong nước và quốc tế.

Đến tháng 8-2025, Bệnh viện Từ Dũ cơ sở 2 được chính thức đưa vào hoạt động theo mô hình đa khoa, xây dựng trên nền tảng Bệnh viện huyện Cần Giờ, vốn thành lập từ năm 2007, đã góp phần chăm sóc sức khỏe cộng đồng suốt nhiều năm qua.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Trần Ngọc Hải, Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ, cho biết được Bộ Y tế phân công nhiệm vụ chỉ đạo tuyến, chuyển giao kỹ thuật cho các tỉnh thành miền Trung - Nam Bộ. Lần gần nhất bệnh viện đã chuyển giao kỹ thuật phẫu thuật nội soi cắt tử cung cho Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Thuận.

Sau sáp nhập, bệnh viện đã lên kế hoạch tăng cường năng lực, trong đó có việc phát triển cơ sở 2 tại Trung tâm Y tế Cần Giờ với đội ngũ nhân lực chuyên môn, cơ sở vật chất và trang thiết bị đồng bộ. Cơ sở này sẽ mở rộng chuyên khoa và kỹ thuật chuyên sâu, hướng tới bệnh viện đa khoa hạng 1, nâng tầm thành bệnh viện đa khoa hiện đại, chất lượng tương đương tuyến tỉnh thành.

Một số chuyên khoa bệnh lý cần bệnh viện vệ tinh nhiều nhất giai đoạn 2026 - 2030 - Nguồn: Bộ Y tế

Bệnh viện vệ tinh tiếp sức cho tuyến cuối

Từ những ưu điểm đã có, dự thảo đề án "Nâng cao năng lực chuyên môn, hỗ trợ đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh giai đoạn 2026 - 2030" được đánh giá bước tiếp nối quan trọng sau giai đoạn 2013 - 2020, hướng tới xây dựng một hệ thống y tế hiện đại, đồng bộ và hiệu quả, bảo đảm người dân được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng ngay tại nơi sinh sống (xem chi tiết mục tiêu của đề án trong đồ họa).

Bước vào giai đoạn mới, trong bối cảnh cả nước hiện có gần 400 bệnh viện công lập và hơn 50.000 phòng khám tư nhân, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng, Bộ Y tế xác định việc tiếp tục mở rộng mạng lưới bệnh viện vệ tinh là rất cần thiết.

Đề án được chia thành hai giai đoạn triển khai. Giai đoạn 2026 - 2028 ưu tiên phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh tại các chuyên khoa có tỉ lệ bệnh nhân phải chuyển tuyến cao hoặc gánh nặng bệnh tật lớn. Trong thời gian này, Bộ Y tế tập trung đào tạo và chuyển giao kỹ thuật trọng điểm, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển hệ thống khám chữa bệnh từ xa và nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi số tại các bệnh viện.

Giai đoạn 2028 - 2030 sẽ tổng kết, đánh giá kết quả của giai đoạn trước, nhân rộng các mô hình hiệu quả và mở rộng mạng lưới bệnh viện vệ tinh sang các chuyên khoa khác, hướng tới một hệ thống toàn diện và gắn kết giữa các cấp chuyên môn kỹ thuật.

Bộ Y tế đánh giá đề án được kỳ vọng sẽ nâng cao đáng kể chất lượng khám chữa bệnh tuyến cơ sở, tăng tỉ lệ người dân điều trị tại bệnh viện địa phương, giảm tỉ lệ chuyển tuyến, đồng thời giảm chi phí và thời gian đi lại cho bệnh nhân.

Khi mạng lưới bệnh viện vệ tinh hoạt động hiệu quả, người dân ở mọi vùng miền đều có thể tiếp cận các dịch vụ y tế hiện đại, góp phần củng cố niềm tin vào hệ thống y tế cơ sở và thực hiện thành công nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân mà Đảng và Nhà nước đã đề ra.

Nguồn: Bộ Y tế - Đồ họa: TẤN ĐẠT

Tác giả: Thu Hiến - Dương Liễu - Xuân

Nguồn tin: tuoitre.vn