Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng ngày càng gia tăng, yêu cầu phát triển bền vững và cam kết giảm phát thải khí nhà kính trở thành xu thế tất yếu, Nghệ An đang đứng trước cơ hội lớn để tái cấu trúc ngành năng lượng theo hướng hiện đại, đồng bộ, xanh và an toàn. Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác lập những định hướng chiến lược quan trọng, tạo nền tảng vững chắc để tỉnh chủ động bảo đảm an ninh năng lượng, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội lâu dài.

Cụm công trình hồ chứa nước Bản Mồng, trong đó có Nhà máy thủy điện với công suất 45MW vừa được khánh thành ngày 19/12/2025. Ảnh: Đình Tiệp.

Với vị trí địa lý thuận lợi, diện tích lớn nhất cả nước, tiềm năng phong phú về năng lượng tái tạo và vai trò là trung tâm phát triển của khu vực Bắc Trung Bộ, Nghệ An được xác định là địa phương có vị trí quan trọng trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Phát triển năng lượng không chỉ là yêu cầu trước mắt mà còn là nhiệm vụ chiến lược, xuyên suốt trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa tỉnh nhà.

Phát triển hệ thống năng lượng đồng bộ, đa dạng, bền vững

Theo định hướng đến năm 2030, Nghệ An tập trung phát triển hệ thống năng lượng đồng bộ, đa dạng nguồn cung, bảo đảm đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và đời sống nhân dân. Tổng công suất nguồn điện trên địa bàn tỉnh phấn đấu đạt khoảng 3.930 MW, trong đó giai đoạn 2025-2030 tăng thêm 2.871 MW. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao năng lực tự chủ về năng lượng, giảm áp lực cho hệ thống điện quốc gia.

Một trong những trọng tâm lớn là đẩy nhanh tiến độ các dự án nguồn điện đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện quốc gia và Quy hoạch tỉnh, đặc biệt là dự án Nhà máy nhiệt điện khí LNG Quỳnh Lập. Dự án này được xác định là công trình động lực, góp phần hình thành trung tâm năng lượng LNG tại khu vực Bắc Trung Bộ, đồng thời tạo cú hích cho phát triển công nghiệp, dịch vụ và logistics của tỉnh.

Khu vực quy hoạch xây dựng Nhà máy nhiệt điện khí LNG Quỳnh Lập. Ảnh: Đình Tiệp.

Song song với nguồn điện truyền thống, Nghệ An ưu tiên phát triển mạnh mẽ các loại hình năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối và điện từ xử lý rác thải. Việc khai thác hiệu quả tiềm năng gió ven biển, gió trên bờ, điện mặt trời mái nhà và các mô hình tự sản xuất - tự tiêu thụ không chỉ góp phần bổ sung nguồn cung mà còn thúc đẩy chuyển dịch năng lượng xanh, giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường sinh thái.

Bên cạnh đó, tỉnh Nghệ An còn chú trọng đầu tư phát triển hạ tầng lưới điện truyền tải và phân phối, ưu tiên các công trình 220kV, 500kV trọng điểm quốc gia đi qua địa bàn. Hệ thống lưới điện thông minh, hiện đại, có khả năng kết nối an toàn với lưới điện khu vực và quốc gia sẽ nâng cao độ tin cậy cung cấp điện, đáp ứng tiêu chí N-1, N-2 đối với các vùng phụ tải quan trọng.

Khuyến khích đầu tư phát triển năng lượng sạch

Bảo đảm an ninh năng lượng được Nghệ An xác định là nhiệm vụ tổng hợp, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân. Tỉnh đặc biệt chú trọng hoàn thiện cơ chế, chính sách, cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút mạnh mẽ nguồn lực xã hội, nhất là khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực năng lượng.

Cùng với phát triển nguồn cung, Nghệ An đẩy mạnh sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, coi đây là “nguồn năng lượng thứ nhất”. Các chương trình kiểm toán năng lượng, quản lý nhu cầu điện, áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng trong sản xuất công nghiệp, xây dựng và đô thị được triển khai đồng bộ, hướng tới mục tiêu tiết kiệm từ 8-10% tổng tiêu thụ năng lượng tại các đơn vị sử dụng năng lượng trọng điểm.

Chuyển dịch năng lượng gắn với phát triển năng lượng xanh là định hướng xuyên suốt. Nghệ An khuyến khích doanh nghiệp đầu tư phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo để đáp ứng các tiêu chuẩn, chứng chỉ xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm, đặc biệt tại các thị trường xuất khẩu lớn như châu Âu. Đồng thời, quan tâm phát triển công nghiệp sản xuất thiết bị năng lượng, từng bước hình thành chuỗi giá trị trong lĩnh vực này.

Phối cảnh Nhà máy điện rác tại xã Hải Lộc, tỉnh Nghệ An. Ảnh: ChatGPT.

Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là động lực quan trọng trong phát triển ngành năng lượng. Nghệ An đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến trong quản lý, vận hành hệ thống điện; phát triển lưới điện thông minh, hệ thống lưu trữ năng lượng; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút chuyên gia trong và ngoài nước tham gia các dự án năng lượng tái tạo và năng lượng mới.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng chú trọng tăng cường hợp tác quốc tế, mở rộng liên kết với các địa phương trong nước và các đối tác nước ngoài, đặc biệt là hợp tác năng lượng với nước CHDCND Lào. Việc kết nối hiệu quả với hệ thống năng lượng khu vực sẽ góp phần nâng cao vai trò, vị thế của Nghệ An trong mạng lưới năng lượng quốc gia và khu vực.

Với tầm nhìn đến năm 2045, Nghệ An hướng tới xây dựng hệ thống năng lượng hiện đại, minh bạch, hiệu quả, vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường. Những định hướng chiến lược hôm nay chính là nền tảng để tỉnh bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng, tạo động lực tăng trưởng xanh, bền vững và khẳng định vai trò là trung tâm năng lượng quan trọng của khu vực Bắc Trung Bộ.

Tác giả: Đình Tiệp

Nguồn tin: nongnghiepmoitruong.vn