Có mặt tại trạm bơm điện số 2 tại khu vực xứ đồng Đồi Sim ở xã Nghi Thái, huyện Nghi Lộc (tỉnh Nghệ An) chúng tôi thấy, trạm bơm này đã lắp đặt xong, điện được đấu nối với đường dây hạ thế kéo từ trong khu dân cư ra. Mương dẫn bằng ống thép có đường kính khoảng nửa mét được chôn ngầm dưới đất.

Cạnh trạm bơm này là một cái chuồng vịt cũ của người dân làm để chăn nuôi. Tất cả các cửa sổ nhà trạm ở đây đều chưa được lắp đặt; song và chớp cửa đã có dấu hiện xuống cấp. Bên trong trạm, máy bơm đã được lắp đặt nhưng cạnh ổ bơm nhiều bao xi măng đang vứt ngổn ngang, bụi bặm phủ kín.

Công trình trạm bơm số 2 ở xã Nghi Thái không vận hành nổi do điện yếu

Anh Nguyễn Văn Tuấn, xóm Thái Lộc, xã Nghi Thái cho biết, mặc dù anh không làm ruộng nhiều như những hộ dân khác nhưng anh thường xuyên chăn thả gia súc ở cánh đồng này, thấy việc thi công trạm bơm đã nhiều năm nhưng máy bơm không hoạt động nên rất sốt ruột.

“Họ xây dựng trạm cách đây đã 4 năm, hiện tại, đã lắp xong nhưng máy bơm hơn 1 năm không hoạt động. Nhiều hộ dân đến mùa cày cấy không có nước tưới, nhiều đám ruộng lúa đã gieo cấy cũng bị khô hạn. Nhà trạm đã nứt nẻ nhưng không thấy cơ quan chức năng giao cho ai quản lý nên bỏ không ở đó. Khi cần nước vào ruộng, những nhà gần mương thì dùng máy bơm nhỏ để bơm. Còn ở những khu vực ruộng cao thì phải chờ mưa, nếu trời không mưa thì chấp nhận bỏ hoang ruộng. Mương dẫn nước xây bằng bê tông để lâu không sử dụng cũng đã mọc rong rêu” - Anh Tuấn phản ánh.

Hệ thống mương cũng dang dở

Còn ông Doãn Hữu Tuấn, xóm Thái Hưng cũng tỏ ra chán nản khi trạm bơm lắp xong nhưng không vận hành được, ông nói: “Diện tích ruộng của xóm Thái Hưng chỉ cách trạm bơm 1 đoạn nhưng hàng năm vẫn nằm trong cảnh “được thì mặc đất, mất thì mặc trời”. Người dân xóm Thái Hưng bỏ tiền làm 40 mét mương nước để đón nước từ vòi của trạm bơm số 2 nhưng đến nay cũng chưa được giọt nước nào. Nghe nói, máy bơm đã thử 1 lần nhưng không chạy được…”.

Không những anh Nguyễn Văn Tuấn hay ông Doãn Hữu Tuấn mà nhiều hộ dân có ruộng gần trạm bơm này cũng thất vọng vì cứ tưởng trạm bơm xây mới hoàn thành, họ sẽ bớt được tiền chi phí thuê máy bơm nhỏ để bơm nước vào ruộng mỗi khi mùa vụ đến nhưng mọi chuyện vẫn không thay đổi. Đa số hộ dân ở các xóm Thái Hưng, Thái Lộc, Thái Sơn, Thái Thịnh, Thái Hòa, Thái Thọ cũng ngán ngẩm vì nhiều năm qua, mỗi khi đến thời đoạn cày ải và gieo cấy, họ phải bỏ tiền để thuê máy bơm nước vào ruộng.

Vật liệu để ngổn ngang

Được biết, dự án trạm bơm số 2 xây dựng tại xã Nghi Thái khi hoàn thành sẽ phục vụ tưới cho nhiều xứ đồng với tổng diện tích trên 200ha của 6 xóm gồm: Thái Hưng, Thái Lộc, Thái Sơn, Thái Thịnh, Thái Hòa, Thái Thọ.

Theo lãnh đạo UBND xã Nghi Thái, dự án xây dựng trạm bơm này làm đã lâu nhưng trước đây do tính toán đường điện lấy từ nguồn trạm điện số 6 (thuộc xóm Thái Lộc) nhưng trạm này công suất thấp không đủ điện để vận hành, máy bơm không hoạt động được. Trạm điện hiện tại chỉ có công suất 180KVA mà cung ứng cho toàn bộ khu dân cư, trong khi trạm bơm thiết kế lên tới 110KVA. Khi khởi động máy bơm, nguồn điện tăng lên 150KVA nên không tải được vì trạm điện này được xây dựng trước đây chủ yếu để phục vụ điện sản xuất và sinh hoạt cho khu vực dân cư. Quy mô trạm bơm lớn, đáng lẽ phải bổ sung thêm trạm điện nữa thì mới vận hành được.

Do chưa khai thác nên hiện nay, công trình này đang có dấu hiệu rơi vào tình cảnh “cha chung không ai khóc”

Dự án trạm bơm số 2 thi công năm 2014, do UBND xã Nghi Thái làm chủ đầu tư, dự án có giá trị hơn 13 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước nhưng vẫn chưa hoàn thành được. Đến nay, dự án đã thực hiện xong khối lượng trên 10 tỷ đồng. Ngoài trạm bơm còn có hệ thống đường ống ngầm dài 1.239 mét nhưng mới lắp đặt được khoảng 200 mét đường ống và xây dựng trên 5 km mương bê tông. Do “trên cấp được nguồn vốn như thế nào thì đơn vị thi công làm như thế ấy”.

Cũng theo đại diện UBND xã Nghi Thái, xã đang có ý định trong khi chưa làm được trạm điện thì tạm thời đóng cho máy vận hành xả nước ra những chân ruộng khu vực xung quanh trạm bơm, sau đó, phân ra nhánh để tưới nước một số diện tích gần.

Công trình được đầu tư hàng chục tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước đang nằm "trơ gan cùng tuế nguyệt"

Có thể nói rằng, một dự án trạm bơm tưới tiêu thủy lợi có tổng mức đầu tư hàng chục tỷ đồng nhưng không thể hoạt động nhiều năm nay không chỉ gây lãng phí nguồn ngân sách mà còn kéo theo hệ lụy là hàng trăm héc ta đất canh tác của người dân khó có thể canh tác được.

Trước thực trạng trên, đề nghị UBND xã Nghi Thái, UBND huyện Nghi Lộc và các cơ quan có trách nhiệm liên quan cần phải nhanh chóng tìm ra phương án giải quyết, tránh thiệt thòi và bức xúc cho người dân sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.

Tác giả: Phạm Tuân

Nguồn tin: Báo Tài nguyên & Môi trường