Phan Văn Hải đứng ở mũi tàu, ánh mắt cương nghị hướng về tít tắp xa, nơi ngút ngàn sóng nước đại dương đang thao thiết chảy, chất giọng rắn rỏi hòa tan trong gió: "Hơn hai chục năm rồi, vẫn vẹn nguyên cảm giác rưng rưng, tự hào những ngày đầu cùng anh em ngư dân rẽ sóng vươn khơi đặt chân đến ngư trường Hoàng Sa, góp phần giữ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc".
Người đàn ông trung niên gây ấn tượng với làn da đậm chất ngư dân, nụ cười hiền khô kể, gia đình anh từ thời cha ông đã gắn chặt "cần câu cơm" với nghề đi biển truyền thống. Những năm tháng hàn vi, thuở Hải còn bé ti, ông nội và bố anh đã gắng gượng, tích cóp đầu tư được 2 con tàu đánh bắt xa bờ. Tuổi mười chín đôi mươi, Hải tham gia Đoàn thanh niên xã nhà, sau đó được cử đi học lớp tại chức luật tại TP.Vinh, rồi "suýt" trở thành cán bộ! Năm 1999, là thời điểm bước ngoặt đã thay đổi suy nghĩ, và cuộc đời anh mãi mãi.
Tàu cá của gia đình Hải những năm tháng này đánh bắt không hiệu quả, chi phí ra khơi không bù đắp nổi tiền dầu, lỗ choẹt. Nhiều đêm trăn trở, chứng kiến hình ảnh bố và ông nội tuổi đã cao vẫn phải ngày đêm rong ruổi nơi biển cả vật vã với cuộc mưu sinh, Hải không đành lòng. Gác lại ước mơ trở thành cán bộ xã, thanh niên trẻ quyết định rẽ ngang, nối nghiệp cha ông, ngày ngày theo những con tàu lênh đênh sóng nước.
Ngư dân Quỳnh Lập cũng như cả tỉnh Nghệ An ngày đó chủ yếu loanh quanh đánh bắt ở các ngư trường gần, xa lắm đến vịnh Bắc bộ rồi quay đầu, chưa bao giờ vươn khơi tít tận Hoàng Sa. Trong những chuyến tàu neo đậu tại Quảng Ngãi, Hải lần mò tìm hiểu về ngư trường Hoàng Sa, thấy nơi đây không chỉ sở hữu hải sản phong phú, mà quan trọng hơn còn là nơi các thế hệ cha ông đã khẳng định chủ quyền biển đảo.
 |
Phan Văn Hải là người đầu tiên dẫn dắt đội tàu của xứ Nghệ vươn khơi tít tận ngư trường Hoàng Sa |
Đau đáu quyết tâm góp phần khẳng định chủ quyền biển đảo Tổ quốc thiêng liêng, Hải lao về bàn với gia đình, anh em bạn thuyền. Ý tưởng nhanh chóng được mọi người gật đầu không do dự. Năm 2014, con tàu 720CV của Hải mang theo các ngư dân hào hứng vượt trùng khơi ngót nghét 380 hải lý tiến về Hoàng Sa. Chuyến đi này của Phan Văn Hải được người dân bản địa xem là lịch sử, khích lệ ngư dân xã Quỳnh Lập tiến ra biển lớn. Từ con tàu đầu tiên mười năm trước, thời điểm hiện tại đã có cả trăm con tàu đang ngày đêm bám biển Hoàng Sa.
Là thủ lĩnh làng biển Quỳnh Lập, người tiên phong dẫn dắt ngư dân tỉnh Nghệ An rẽ sóng vươn khơi tới ngư trường Hoàng Sa, Phan Văn Hải - Bí thư Chi bộ kiêm Chủ tịch Hội Nghề cá xã Quỳnh Lập không nhớ nổi trong hơn 20 năm lênh đênh sóng nước đã cứu giúp biết bao phận người, bao nhiêu con tàu gặp nạn giữa trùng khơi.
 |
Phan Văn Hải (trái) thay mặt Hội nghề cá xã Quỳnh Lập nhận bằng khen của tỉnh Nghệ An |
Năm 2015, 6 thuyền viên tàu chở than HD 1745 gặp nạn trên biển. Hải cùng các bạn thuyền đang trên hành trình đánh bắt, ngay khi nhận được tín hiệu cầu cứu đã tức tốc cho tàu quay lại, cứu sống các ngư dân ngay trước thời điểm sinh tử chìm tàu.
Năm 2010, thời điểm bão số 7 quăng quật, tàu của Hải đang trên đường vào bờ tránh thiên tai, nhận được tin cấp báo một tàu cá của xã Quỳnh Lập hỏng máy, trên tàu mang theo 7 thuyền viên đang trôi tự do trên biển. Trời chiều dần tối sầm, sóng gió vần vũ, đối diện khoảnh khắc lựa chọn hiểm nguy, Hải nghĩa khí kêu gọi các bạn thuyền quay ngược ra biển ứng cứu. Người thân Hải ở đất liền khi hay tin vị thuyền trưởng quyết định ngược sóng ra khơi giữa bão lớn cứu người thì "tim đập chân run", nơi quê nhà rụng rời chắp tay cầu nguyện.
Niềm vui vỡ òa, 7 thuyền viên may mắn được cứu sống trong gang tấc. Con tàu bị nạn được lai dắt vào bờ an toàn.
“Nghĩ lại khoảnh khắc đó vẫn thấy rùng mình. Quyết định phải nói là liều, nhưng tôi và anh em chưa bao giờ hối hận, vì biết bao gia đình đã không mất đi người đàn ông trụ cột” - Hải nhớ lại.
Chi bộ Hội Nghề cá Quỳnh Lập được thành lập, Phan Văn Hải được tín nhiệm bầu làm Bí thư Chi bộ, kiêm Chủ tịch Hội Nghề cá xã. Ngoài các nhiệm vụ chính trị, họ còn tham gia cứu nạn cứu hộ, tìm kiếm ngư trường. Đề án Ngư dân bảo vệ môi trường biển cũng được họ đề xuất lên chính quyền, hiện đã triển khai.
Mỗi tàu sẽ được trang bị một thùng đựng rác cỡ lớn. Các loại rác thải vớt được trên biển, cũng như sau khi dùng sẽ được bỏ hết vào thùng, không ném xuống biển bừa bãi như thói quen bấy lâu. Các thùng rác lúc tàu cập bờ sẽ được giao lại cho hội phụ nữ phân loại, bán phế liệu. Số tiền thu được sẽ tích cóp, quyên góp thêm để hỗ trợ các gia đình khó khăn tại địa phương.
Bí thư Đảng ủy xã Quỳnh Lập, ông Hồ Cảnh Thuận cho hay, Phan Văn Hải là người có uy tín tại địa phương, liên tục là điển hình của xã trong phong trào học tập và làm theo Bác, được các cấp đánh giá cao về cống hiến trong công tác giữ gìn chủ quyền biển đảo, cứu nạn cứu hộ trên biển.
