Thiên tai năm 2024 đã làm 514 người chết, mất tích, 2.207 người bị thương. Thiệt hại về kinh tế ước tính khoảng 88.748 tỷ đồng. (Ảnh: TTXVN)

Năm 2024 đánh dấu một năm đối mặt với nhiều thách thức do thiên tai cực đoan tại Việt Nam. Các loại hình thiên tai diễn ra ở quy mô rộng, mức độ nghiêm trọng chưa từng có, gây ra thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Việc nâng cao năng lực ứng phó, chủ động phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro thiên tai là vấn đề cấp bách cần được quan tâm và thực hiện hiệu quả.

Thiệt hại tăng gấp nhiều lần so với năm 2023

Trong năm 2014, các cơn bão mạnh, mưa lớn kéo dài gây lũ lụt tại miền Trung và đồng bằng Bắc Bộ, làm hư hại hàng nghìn ngôi nhà, phá hủy hoa màu, và ảnh hưởng đến đời sống của hàng trăm nghìn người dân. Tình trạng hạn hán và xâm nhập mặn tại đồng bằng sông Cửu Long trở nên trầm trọng hơn, làm suy giảm sản lượng nông nghiệp và đe dọa sinh kế của người dân trong khu vực. Ở miền núi phía Bắc, sạt lở đất do mưa lớn cướp đi sinh mạng của nhiều người và phá hủy cơ sở hạ tầng.

Ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai cho biết trong năm 2024 Việt Nam đã xảy ra 1.340 trận thiên tai với 21/22 loại hình thiên tai. Sau những tháng đầu năm hạn hán tại các tỉnh phía Nam do ảnh hưởng của hiện tượng Elnino thì tiếp theo đó là bão mạnh, mưa lũ lớn, sạt lở đất, lũ quét trên diện rất rộng tại Bắc Bộ; mưa lũ lớn ở Trung Bộ.

Thiên tai lớn nhất trong năm 2024 chính là bão số 3 (Yagi), đây là cơn bão mạnh nhất trong 30 năm trên Biển Đông và trong 70 năm qua trên đất liền; hoàn lưu bão gây mưa lớn toàn Bắc Bộ và Thanh Hóa, gây lũ lớn, đặc biệt lớn diện rộng (hầu hết các sông vượt báo động 3), trong đó lũ lịch sử xuất hiện trên 7 tuyến sông; sạt lở đất, lũ ống, lũ quét tại hầu hết các tỉnh miền núi và trung du Bắc Bộ, nhất là các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Cao Bằng…

Theo ông Nguyễn Văn Tiến, bão số 3 và mưa lũ sau bão đã làm 345 người chết, mất tích, gấp 2 lần thiệt hại về người cả năm 2023. Tổng thiệt hại vật chất gần 83.746 tỷ đồng, gấp tới 9 lần thiệt hại về vật chất do thiên tai cả năm 2023.

Không chỉ bão số 3, do mưa lớn cực đoan nên lũ quét, sạt lở đất đã xảy ra tại nhiều điểm, gây thiệt hại rất lớn về người trong năm 2024, nhất là lũ quét, sạt lở đất sau bão số 3; lũ quét, sạt lở đất đã làm 325 người chết, mất tích (chiếm 63% tổng thiệt hại về người năm 2024), trong đó có những trận rất nghiêm trọng so với những năm gần đây như: Lũ quét, lũ bùn đá ngày 10/9 tại Làng Nủ, tỉnh Lào Cai làm 67 người chết, mất tích; sạt lở đất sáng ngày 9/9 tại xã Ca Thành, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng làm 31 người chết, mất tích.

Lực lượng quân đội triển khai tìm kiếm các nạn nhân mất tích do sạt lở đất tại làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên (Lào Cai), 12/9/2024. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

Bên cạnh đó, mưa lũ lớn tại các tỉnh miền Trung sau bão số 6, trong đó tại Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình đạt 4,14m, trên BĐ3 là 1,44m, lớn thứ hai từ năm 1979 đến nay và chỉ thấp hơn lũ lịch sử năm 2020, gây ngập lụt diện rộng và làm 8 người chết.

Theo thống kê chưa đầy đủ, thiên tai năm 2024 đã làm 514 người chết, mất tích, gấp 3 lần so với năm 2023 và 2,4 lần trung bình 10 năm từ 2014-2023; 2.207 người bị thương. Thiệt hại về kinh tế ước tính khoảng 88.748 tỷ đồng, gấp 9,52 lần với năm 2023 và 4,19 lần trung bình 10 năm từ 2014-2023.

Rà soát để xây dựng phương án phòng, chống sát thực tế

Thiên tai dị thường, cực đoan trong năm 2024 đã gây thiệt hại rất lớn tại các địa phương này. Tuy nhiên, nhờ sự chủ động vào cuộc của chính quyền và người dân với tinh thần ứng phó theo phương châm "4 tại chỗ" đã góp phần giảm thiểu rủi ro thiên tai.

Chia sẻ kinh nghiệm từ địa phương, ông Cao Văn Cường, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa cho rằng hàng năm cần tiến hành rà soát các công trình, các khu vực trọng điểm có thể xảy ra các sự cố để từ đó xây dựng phương án sát, đúng và cụ thể để khi có tình huống xảy ra triển khai có hiệu quả và kịp thời các biện pháp phòng, chống. Bên cạnh đó, địa phương cần tiến hành tổ chức tập huấn, diễn tập cho các lực lượng tham gia công tác ứng phó với thiên tai, giả định các tình huống sát đúng với thực tế để khi có thiên tai triển khai ứng phó theo phương châm tại chỗ ngay những giờ đầu để đảm bảo an toàn tài sản và tính mạng của nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Tiến cũng nhận định thiên tai năm 2024, nhất là bão số 3 đi qua đã gây ra những tổn thương nghiêm trọng về người và tài sản, nhưng cũng để lại những bài học lớn về tổ chức, chỉ đạo phối hợp liên ngành phòng, chống thiên tai liên quan đến thể chế, hạ tầng, nhân lực…

Ông Nguyễn Văn Tiến cũng nhấn mạnh cần rà soát, điều chỉnh thể chế, chính sách, quy hoạch, kế hoạch, lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, kinh tế-xã hội để xây dựng xã hội an toàn trước thiên tai; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, hiệu lực, hiệu quả trong thời gian tới, cần thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp hướng đến mục tiêu từ ứng phó đến hành động sớm, tăng cường khả năng chống chịu.

Nhận định về xu thế các hình thái thời tiết có khả năng xảy ra trong năm 2025, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia Mai Văn Khiêm cho biết với nhiệt độ toàn cầu có xu hướng tăng, do vậy chúng ta sẽ phải đối mặt với nắng nóng gay gắt và khốc liệt, cùng với đó là mưa lớn cục bộ, lũ quét, sạt lở đất, bão và siêu bão khả năng xuất hiện ngày càng nhiều hơn... Do đó, Việt Nam cần chuẩn bị về mọi mặt để chủ động ứng phó với các loại hình thiên tai cực đoan./.

Tác giả: Hồng Kiều

Nguồn tin: vietnamplus.vn