Cam Xã Đoài đều được người dân đặt cọc mua từ 1-2 tháng trước Tết.

100.000 đồng/quả vẫn không có để bán

Những ngày giáp Tết Nguyên Đán Kỷ Hợi 2019, chúng tôi về xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, nơi nổi danh với giống cam Xã Đoài đặc biệt thơm ngon. Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi tìm tới nhà của ông Phan Công Hưởng, trú xóm 8, người có diện tích trồng giống cam quý Xã Đoài thuộc diện lớn nhất xã. Ông Hưởng chia sẻ trước đây ở Nghi Diên có rất nhiều nhà trồng cam, thế nhưng hiện nay do diện tích đất bị thu hẹp, ngày càng ít nhà trồng. Theo ông Hưởng, năm nay do việc trồng cam bị ruồi vàng, chuột căn phá, cam rụng nhiều nên giá cam rất đắt, người mua muốn có cam Xã Đoài ăn trong dịp Tết phải đặt mua trước cả tháng. "Những ngày gần Tết, nhiều người gọi điện đặt mua với giá 100.000 đồng/quả nhưng vẫn không có cam để bán. Số cam còn lại trong vườn là để dành cho khách quen vì họ đã đặt hàng từ trước đó nhiều ngày"- ông Hưởng cho biết.

Rời nhà ông Hưởng, chúng tôi tìm đến một số hộ dân trồng cam Xã Đoài để hỏi mua. Tuy nhiên, đi tới đâu cũng nhận được cái lắc đầu là cam đã có người đặt từ trước, cam giá 100.000 đồng/quả nhưng không có mà bán, muốn mua thì sang năm đến và đặt cọc tiền trước.

Nhưng ngày cận Tết, nhiều người hỏi mua với giá 100.000 đồng/quả cam Xã Đoài nhưng người dân vẫn không có để bán.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, cam Xã Đoài du nhập Việt Nam khoảng 150 năm trước theo chân một giáo sĩ người Pháp đến xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An truyền đạo. Do phù hợp với thổ nhưỡng nên giống cam này được rất nhiều người dân ở Nghi Diên trồng. Theo những người trồng cam ở đây, cam Xã Đoài có đặc điểm vỏ cam mịn, mỏng đều và có mùi hương thơm dịu. Ruột cam vàng óng ánh, có vị ngọt, thanh mà không chua, khó thấy ở giống cam khác. Khi cắt ra, cam có màu vàng óng, nước chảy ra như mật ong. Cam Xã Đoài thường ra hoa vào tiết lập xuân và bắt đầu chín vào tháng 11, 12 âm lịch hàng năm.

Cam Xã Đoài là giống cam đặc biệt thơm ngon, ngọt, được coi là cây ăn quả đặc sản "tiến vua" nức tiếng ở xứ Nghệ. Cam Xã Đoài không chỉ nổi tiếng ở trong nước mà còn vinh dự được ghi vào Đại từ điển Pháp, xuất hiện trong thành ngữ nước bạn Lào "Cam Xã Đoài, xoài Thà - Khẹc" và đi vào văn chương Việt Nam.

Cam Xã Đoài thơm ngon, khi cắt ra có màu vàng óng.

Diện tích ngày càng ít dần

Theo tìm hiểu của chúng tôi, vào những năm 1970 - 1980, ở xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, có rất nhiều hộ dân trồng giống cam Xã Đoài, diện tích lên đến hàng trăm ha. Việc trồng cam Xã Đoài vào thời điểm này đem lại giá trị kinh tế cao, cam không chỉ bán trong nước mà còn xuất khẩu sang cả châu Âu. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, loài cam quý này đang bị mai một dần. Nguyên nhân là loài cam này rất kén chất đất, chỉ cho quả ngon khi trồng ở trên đất xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An. "Cam Xã Đoài chỉ thơm ngon khi trồng trên đất Nghi Diên, cùng giống cam đó nhưng đem sang các xã lân cận hay đem đi các huyện như Yên Thành, Nghĩa Đàn, Con Cuông ở Nghệ An trồng cho quả nhưng ăn không ngon"- ông Nguyễn Văn Hùng, trú xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, chia sẻ.

Diện tích trồng cam Xã Đoài ngày càng thu hẹp.

Ông Nguyễn Đức Sơn, Chủ tịch UBND xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An, cho biết là giống cam quý, có giá trị kinh tế cao nhưng diện tích cam Xã Đoài ngày càng bị thu hẹp là do thiếu đất ở, nhiều hộ dân phải phá bỏ vườn cam để chia đất làm nhà ở cho con cái. Hiện tại, toàn xã chỉ còn lại khoảng 40 hộ trồng cam Xã Đoài với khoảng 10.000 gốc trên diện tích khoảng gần 20 ha.

Tác giả: Đức Ngọc

Nguồn tin: Báo Nghệ An