Nhiều hoạt động bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Pù Mát.

Chiều 8/12/2025, tại xã Con Cuông, tỉnh Nghệ An, Vườn quốc gia Pù Mát long trọng tổ chức Lễ đón nhận danh hiệu Vườn di sản ASEAN, đồng thời kỷ niệm 30 năm ngày thành lập.

Sự kiện có sự tham dự của ông Trần Quang Bảo - Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm; đại diện Cục Di sản; đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bolykhamxay (Lào); lãnh đạo các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên trong nước; cùng các tổ chức hợp tác trong và ngoài nước. Về phía tỉnh Nghệ An có đại diện lãnh đạo các sở, ngành và địa phương trên địa bàn.

Dấu ấn ba thập kỷ bảo tồn đa dạng sinh học

Tại buổi lễ, các đại biểu đã cùng nhìn lại lịch sử hình thành, truyền thống 30 năm xây dựng và phát triển của Vườn quốc gia Pù Mát. Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc Vườn quốc gia Pù Mát cho biết Khu bảo tồn thiên nhiên này được Thủ tướng Chính phủ quyết định nâng hạng thành Vườn quốc gia theo Quyết định số 174/2001/QĐ-TTg ngày 8/11/2001, với chức năng bảo vệ và phát triển rừng đặc dụng; bảo tồn đa dạng sinh học và nguồn gen sinh vật; gìn giữ các giá trị văn hóa, lịch sử, cảnh quan; nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế; cứu hộ sinh vật; giáo dục môi trường; cung ứng dịch vụ môi trường rừng và phát triển du lịch sinh thái.

Ông Lê Anh Tuấn: "Quản lý và bảo vệ rừng luôn được Pù Mát xác định là nhiệm vụ chính trị hàng đầu".

Ba thập kỷ qua, quản lý và bảo vệ rừng luôn được Pù Mát xác định là nhiệm vụ chính trị hàng đầu. Với phương châm “bảo vệ rừng tại gốc”, lực lượng bảo vệ rừng duy trì hàng nghìn đợt tuần tra mỗi năm, phá hủy nhiều lán trại trái phép, tháo gỡ bẫy thú và xử lý các vụ vi phạm lâm luật. Nhiều giải pháp mới được triển khai như ứng dụng công nghệ thông tin, trang thiết bị thông minh để hỗ trợ công tác tuần tra và giám sát rừng.

Pù Mát là một trong những khu rừng đặc dụng có tính đa dạng sinh học cao của Việt Nam, là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm, giá trị ở cấp quốc gia và quốc tế. Đặc biệt, một số loài đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng như voi, mang Trường Sơn, thỏ vằn, cầy vằn, gấu chó, gấu ngựa… vẫn còn khả năng bảo tồn và phát triển tại đây. Điều này cho thấy vai trò đặc biệt của Pù Mát trong mạng lưới bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam và khu vực.

Thác Khe Kèm trong Vườn quốc gia Pù Mát.

Cùng với công tác bảo vệ rừng, Vườn cũng tích cực hợp tác với các tổ chức trong nước và quốc tế để nâng cao hiệu quả quản lý. Nhiều mô hình phối hợp đã phát huy hiệu quả, điển hình là hợp tác với Vườn thực vật nhiệt đới Xishuangbanna (Trung Quốc), Trung tâm Bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam, Tổ chức Fauna and Flora International… Các hoạt động bao gồm bảo vệ rừng, cứu hộ động vật, nghiên cứu khoa học, giáo dục môi trường và hỗ trợ sinh kế cho cộng đồng vùng đệm. Từ năm 2017 đến nay, Vườn quốc gia Pù Mát đã tiếp đón 64 đoàn nghiên cứu từ 26 quốc gia đến làm việc và hợp tác về đa dạng sinh học.

Hợp tác bảo tồn liên biên giới

Vườn quốc gia Pù Mát có gần 70 km đường biên giới giáp tỉnh Bolykhamxay (Lào). Từ năm 2010, Vườn duy trì hiệu quả thỏa thuận hợp tác bảo tồn đa dạng sinh học liên biên giới với Sở Nông nghiệp và Môi trường Bolykhamxay, thường xuyên phối hợp tổ chức hội nghị trao đổi kinh nghiệm và tuần tra chung dọc biên giới. Đây là mô hình hợp tác thực tiễn quan trọng góp phần bảo vệ liên tục hệ sinh thái rừng tự nhiên trên dãy Trường Sơn.

Năm 2020, Vườn quốc gia Pù Mát đề xuất công nhận danh hiệu Vườn di sản ASEAN (ASEAN Heritage Park – AHP). Hồ sơ đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý chủ trương, Trung tâm Đa dạng sinh học ASEAN thẩm định, đánh giá thực địa.

Vườn quốc gia Pù Mát đáp ứng đủ 12 tiêu chí của AHP và chính thức được công nhận tại Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN ngày 3/9/2025. Danh hiệu này khẳng định giá trị sinh thái - môi trường của Pù Mát không chỉ ở tầm quốc gia mà còn ở cấp khu vực.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Trần Quang Bảo – Cục trưởng Cục Lâm nghiệp đã chúc mừng những thành quả mà tập thể cán bộ, nhân dân và cộng đồng vùng đệm Vườn quốc gia Pù Mát đã đạt được. Đồng thời, đề nghị tỉnh Nghệ An tiếp tục quan tâm hỗ trợ, thúc đẩy hợp tác quốc tế, quảng bá hình ảnh và các giá trị di sản, văn hóa, kinh tế mà Vườn mang lại.

Vườn quốc gia Pù Mát nhận danh hiệu Vườn di sản ASEAN.

“Từ một khu bảo tồn thiên nhiên, Pù Mát đã trở thành Vườn quốc gia có vị thế quan trọng trong khu vực Bắc Trung Bộ, đồng thời là một trong những điểm sáng của hệ thống rừng đặc dụng Việt Nam. Danh hiệu Vườn di sản ASEAN không chỉ là niềm tự hào mà còn là trách nhiệm mới, đòi hỏi Pù Mát tiếp tục gìn giữ giá trị thiên nhiên, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, phát triển du lịch sinh thái bền vững, và nâng cao nhận thức cộng đồng”, ông Bảo khẳng định.

Nhân dịp này, UBND tỉnh Nghệ An tặng bức trướng cho tập thể Vườn; Hạt Kiểm lâm Vườn quốc gia Pù Mát và 6 cá nhân được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh vì những thành tích xuất sắc trong quá trình xây dựng và phát triển Vườn. Giám đốc Vườn quốc gia Pù Mát cũng trao Giấy khen cho 5 tập thể và 15 cá nhân tiêu biểu. Các nhà tài trợ đã gửi tặng nhiều phần quà hỗ trợ các hộ dân có hoàn cảnh khó khăn tại xã Môn Sơn.

Tác giả: Chu Khôi

Nguồn tin: vneconomy.vn