Theo tìm hiểu của phóng viên, năm 2009, khi ông Quang Cảnh Dung giữ chức Bí thư Đảng ủy xã (nay là công chức địa chính, môi trường xã Châu Cường) và ông Lô Văn Cầm giữ chức Chủ tịch UBND xã Châu Cường (nay là Phó phòng Tài chính huyện Quỳ Hợp) đã vay vốn ưu đãi của Nhà nước 500 triệu đồng để thực hiện dự án mương dẫn nước tại bản Nhạ, xã Châu Cường.

Mương dẫn nước bản Nhạ do UBND xã Châu Cường đầu tư xây dựng, hoạt động được 2 năm thì bỏ hoang, vùi lấp nhiều đoạn

Theo báo cáo dự toán, dự án mương dẫn nước bản Nhạ có tổng mức đầu tư 499.142.000 đồng (trong đó chi phí xây lắp hơn 438 triệu đồng, chi phí tư vấn xây dựng gần 45 triệu đồng, chi phí quản lý dự án 8,5 triệu đồng, chi phí khác là hơn 7,4 triệu đồng). Dự án được khởi công từ ngày 21/8/2009, hoàn thành nghiệm thu đưa vào sử dụng ngày 09/10/2009. Công trình này sau đó đã được Phòng KH - TC huyện Quỳ Hợp thẩm tra, quyết toán xong vào ngày 18/12/2009 và UBND xã Châu Cường phê duyệt quyết toán tại Quyết định số 79/QĐ-UBND ngày 19/12/2009 với tổng gia trị là hơn 471 triệu đồng (trong đó giá trị xây lắp hơn 423 triệu đồng, chi phí khác hơn 48 triệu đồng).

Ông Quang Cảnh Dung – nguyên Bí thư, Chủ tịch UBND xã Châu Cường nhiều khóa trước (nay là Công chức Địa chính, Môi trường xã Châu Cường) cho biết: Sau khi dự án mương dẫn nước bản Nhạ hoàn thành đã phát huy hiệu quả, dẫn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho người dân bản Nhạ được hơn 2 năm. Từ khi có dự án mương mới, người dân không dùng mương cũ để lấy nước nữa, do lâu ngày bỏ hoang nên mương cũ đã bị bồi lấp gần hết. Ông Dung khẳng định, nếu không có dự án mương mới thì đến nay chắc chắn người dân cũng phải sử dụng mương cũ để lấy nước sản xuất.

Dự án mương do Xí nghiệp thủy lợi Quỳ Hợp đầu tư chạy song song với mương dẫn nước do UBND xã Châu Cường đầu tư trước đó hơn 1 năm

Ông Nguyễn Văn Nhân, xóm trưởng Bản Nhạ, cho hay: Nếu không có mương mới thì người dân vẫn dùng mương cũ lấy nước thôi, từ khi có mương mới rộng hơn, sâu hơn, nước nhiều hơn thì không dùng mương cũ nữa. Tiếp đó, khi được hỏi về vị trí mương cũ, ông Nhân đã vạch từng bụi cây để chỉ cho chúng tôi, bởi hầu hết hệ thống mương cũ lâu ngày đã bị vùi lấp. Ông Nhân cho biết thêm, thời gian gần đây, một số người dân đã đào gạch ở mương cũ mang về nhà sử dụng lại cho các công trình khác.

Như vậy, với số tiền gần 500 triệu đồng, dự án mương bản Nhạ, do UBND xã Châu Cường làm chủ đầu tư chỉ hoạt động được hơn 2 năm, sau đó bỏ hoang và bị vùi lấp.

Về dự án mương mới bản Nhạ, tại xã Châu Cường do Xí nghiệp Thủy lợi Quỳ Hợp (nay là Công ty TNHH MTV Thủy lợi Tây Bắc Nghệ An) làm chủ đầu tư, qua tìm hiểu được biết, dự án đã được UBND tỉnh Nghệ An ban hành các văn bản chỉ đạo tham mưu lập báo cáo từ năm 2002. Đến tháng 10/2008, dự án được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật. Theo đó, dự án có hai hạng mục chính là công trình đầu mối (tràn dâng nước, cống xả cát, cống lấy nước) và hạng mục kênh chính, công trình trên kênh. Tổng mức đầu tư dự án gần 6,5 tỷ đồng, thời gian thi công 10 tháng. Tuy nhiên, sau đó dự án không được triển khai như dự kiến.

Ông Nguyễn Văn Nhân xóm trưởng Bản Nhạ đang vạch bụi cây chỉ vị trí mương do UBND xã Châu Cường đầu tư trước đó

Tiếp đó, tháng 9/2010, dự án này được phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư lên hơn 8,8 tỷ đồng; thời gian thực hiện 10 tháng. Thế nhưng, phải đến tháng 12/2010, dự án mới được UBND tỉnh Nghệ An cho chủ trương thi công gói số 2 (hệ thống kênh và công trình trên kênh) trước; tuy nhiên phải kéo dài sang năm 2011, gói công trình này mới được khởi công và hoàn thành vào năm 2013. Đối với gói số 01 (Hạng mục tràn dâng nước) được thi công và hoàn thành vào ngày 26/9/2015. Đến ngày 3/4/2018, công trình được Sở Tài chính quyết toán với tổng trị giá là hơn 14,3 tỷ đồng.

Theo kết quả xác minh của thanh tra huyện Quỳ Hợp thì quá trình thực hiện dự án mương dẫn nước tại bản Nhạ, xã Châu Cường của Xí nghiệp Thủy lợi Quỳ Hợp không thể hiện có sự tham gia của Ban cán sự xóm Bản Nhạ, bản Nguông và UBND xã Châu Cường (nơi thực hiện dự án). Đồng thời, ông Lô Văn Cầm và ông Quang Cảnh Dung khẳng định, việc triển khai dự án trên các ông không dược thông qua, không nắm dược chủ trương và cũng không có sự phối hợp trong việc khảo sát, thiết kế, bàn giao mặt bằng để thi công?!

Vấn đề đặt ra ở đây là tại sao trên cùng một vị trí, hai dự án có hạng mục kênh dẫn nước trùng nhau nhưng cơ quan quản lý Nhà nước trên địa bàn lại nói là không biết hay có biết mà làm ngơ? Chính quyền địa phương xã Châu Cường không thể nói không biết về quá trình thi công dự án mương dẫn nước bản Nhạ của Xí nghiệp Thủy lợi Quỳ Hợp và Phòng Nông nghiệp huyện Quỳ Hợp cũng không thể vô can khi để hai dự án “đá nhau”! Hiện nay, dự án mương bản Nhạ do UBND xã Châu Cường làm chủ đầu tư đã bỏ hoang, để lại số tiền nợ vay vốn ưu đãi 500 triệu đồng đến nay chưa trả đượ. Do đó, thời gian qua, UBND huyện Quỳ Hợp đã cấn trừ số tiền nợ trên vào tiền cấp ngân sách cho xã Châu Cường. Trong khi đó, dự án đập, kênh mương bản Nhạ mới do Xí nghiệp Thủy lợi Quỳ Hợp xây dựng lại đội vốn một cách khủng khiếp?!

Đối với một địa phương miền núi còn khó khăn như xã Châu Cường nhưng có tới hai dự án làm mương dẫn nước trên cùng một địa điểm, để rồi dự án sau “đá” dự án trước, gây nên một sự lãng phí lớn cho nguồn ngân sách nhà nước là điều khó chấp nhận. Thể hiện sự thiếu trách nhiệm, thiếu sự thống nhất của các cơ quan liên quan trong sự việc này.

Tác giả: Phạm Tuân

Nguồn tin: Báo Tài nguyên & Môi trường