Trong vụ án này, ông Trần Bắc Hà (cựu Chủ tịch HĐQT BIDV) được xác định là chủ mưu, cầm đầu về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”. Tuy nhiên, tháng 7/2019, ông Trần Bắc Hà đã tử vong trong trại giam vì bệnh hiểm nghèo. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, cơ quan điều tra đình chỉ bị can đối với ông Trần Bắc Hà, còn việc điều tra, truy tố, xét xử sẽ tiếp tục đối với các đồng phạm của ông Hà.

Cáo trạng truy tố 8 bị can về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, gồm: Trần Lục Lang và Đoàn Ánh Sáng (2 cựu Phó Tổng Giám đốc BIDV), Kiều Đình Hòa (cựu Phó Tổng Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Tĩnh), Lê Thị Vân Anh (cựu Trưởng phòng Khách hàng doanh nghiệp - BIDV chi nhánh Hà Tĩnh);

Ngô Duy Chính (cựu Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành), Nguyễn Xuân Giáp (cựu Phó Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành), Phạm Hồng Quang (cựu Trưởng phòng Quan hệ khách hàng 1, BIDV chi nhánh Hà Thành) và Đặng Thành Nam (nguyên cán bộ quản lý khách hàng BIDV - Chi nhánh Hà Thành).

Bốn bị can bị truy tố về tội “Lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản” gồm: Đoàn Hồng Dũng (cựu Giám đốc Công ty Trung Dũng), Trần Anh Quang (cựu Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà), Đinh Văn Dũng (cựu Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà) và Nguyễn Thị Thanh Sơn (cựu Giám đốc Công ty Hà Nam).

Các bị can Lê Thị Vân Anh, Trần Lục Lang, Kiều Đình Hòa

Gây thất thoát 1.672 tỷ đồng

Cáo trạng xác định, trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2016, lợi dụng chức trách được giao, Trần Bắc Hà đã chỉ đạo cấp dưới tại BIDV và BIDV - chi nhánh Hà Tĩnh, chi nhánh Hà Thành cho Công ty Bình Hà (công ty “sân sau” của ông Hà) và Công ty Trung Dũng vay trái quy định, gây thất thoát cho BIDV số tiền đặc biệt lớn 1.672 tỷ đồng.

Công ty Bình Hà là công ty mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV; vốn tự có và tài sản bảo đảm không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo chính sách tín dụng của BIDV; hồ sơ pháp lý của dự án chưa đầy đủ, chưa đánh giá hết phương án kinh doanh và phương án trả nợ khi dự án không hiệu quả.

Mặc dù đã đánh giá và thẩm định dự án có 8 yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án nhưng theo sự chỉ đạo của Trần Bắc Hà, BIDV đã thẩm định, đề xuất và phê duyệt cho Công ty Bình Hà vay vốn.

Trong quá trình giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt, chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV và tiền bán bò…

Tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là 799 tỷ đồng.

Đối với Công ty Trung Dũng, mặc dù thẩm định, đánh giá tình hình tài chính của Công ty Trung Dũng gặp khó khăn, chỉ tiêu tài chính phản ánh khả năng thanh toán chưa đảm bảo, tỷ lệ tài sản đảm bảo trên giá trị hạn mức tín dụng đề nghị được cấp chưa đáp ứng chính sách tín dụng của BIDV..., nhưng tháng 8/2011, các bị can Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Trần Hồng Quang, Đặng Thanh Nam vẫn thực hiện việc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn 700 tỷ đồng cho Công ty Trung Dũng.

Quá trình cho vay theo hạn mức, do áp lực từ sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, 4 bị can trên đã quyết định giải ngân cho Công ty Trung Dũng vay 26 khoản còn dư nợ, trong đó có 20 khoản giải ngân không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo khoản, 1 khoản giải ngân cho vay để đảo nợ.

Đối với tất cả 26 khoản vay trên, các bị can đã không kiểm soát được tiền bán hàng của doanh nghiệp để thu nợ, không kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của Công ty Trung Dũng đối với các khoản giải ngân để mua phôi thép, dẫn đến còn dư nợ trên 600 tỷ đồng, không có khả năng thanh toán.

Tại thời điểm tháng 11/2011, Công ty Trung Dũng gặp nhiều khó khăn về tài chính, dư nợ gần hết hạn mức được cấp, các chỉ tiêu tài chính càng ngày càng xấu nhưng các bị can vẫn đề xuất đề BIDV phê duyệt phát hành L/C theo món cho Công ty Trung Dũng BIDV - Chi nhánh Hà Thành để nhập khẩu phôi thép, thép phế.

Hành vi vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng trong việc cho Công ty Trung Dũng vay theo hạn mức tín dụng ngắn hạn năm 2011 và phát hành L/C theo món gây thiệt hại cho BIDV 865 tỷ đồng. BIDV đã xử lý tài sản đảm bảo, thu nợ, đến nay còn 263,5 tỷ đồng không có khả năng thanh toán.

Lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt 150 tỷ đồng

Đối với hành vi “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, cáo trạng xác định, theo quy định, tiền bán bò thu về từ các công ty môi giới và các lò mổ phải chuyển về tài khoản của Công ty Bình Hà tại BIDV - chi nhánh Hà Tĩnh để ngân hàng kiểm soát và đối trừ công nợ.

Do không có tiền góp vốn, theo sự chỉ đạo của Trần Duy Tùng (con trai ông Trần Bắc Hà), các bị can Đinh Văn Dũng, Trần Anh Quang và Thái Thành Vinh đã chiếm đoạt tiền bán bò để góp vốn cá nhân, chứng minh vốn đối ứng với BIDV, để BIDV tiếp tục giải ngân vốn vay và sử dụng vào mục đích cá nhân khác.

Tổng số tiền các bị can chiếm đoạt của BIDV là gần 150 tỷ đồng.

Đối với khoản vay của Công ty Trung Dũng, từ tháng 2 đến tháng 3/2012, lợi dụng sự tin tưởng của BIDV giao cho Công ty Trung Dũng tự quản lý lô hàng nhập khẩu là tài sản đảm bảo cho khoản phát hành L/C, Đoàn Hồng Dũng đã thống nhất với Nguyễn Thị Thanh Sơn dùng thủ đoạn gian dối, sử dụng pháp nhân của Công ty Hà Nam, Công ty Trung Dũng để ký hợp đồng mua thép phế và phôi thép của Công ty Trung Dũng, sau đó bán cho Công ty TISCO, nhằm tránh sự kiểm soát dòng tiền của BIDV đối với Công ty Trung Dũng.

Tiền thu được từ việc bán hàng, Đoàn Hồng Dũng, Nguyễn Thị Thanh Sơn không chuyển về tài khoản của Công ty Trung Dũng tại BIDV để thanh toán cho đối tác nước ngoài khi đến hạn như đã cam kết với BIDV mà dùng để trả nợ cho Công ty Hà Nam, Công ty Trung Dũng và sử dụng vào các mục đích khác.

Tổng số tiền các bị can đã chiếm đoạt của BIDV 263,5 tỷ đồng đồng, hiện Công ty Trung Dũng không có khả năng trả nợ.

Tác giả: Tiến Nguyên

Nguồn tin: Báo Dân trí