Khi người Thái, người Khơ Mú từ bỏ canh tác 'chọc lỗ tra hạt'
Từ tập tục sản xuất theo phương thức chọc lỗ tra hạt, khi chuyển từ huyện Tương Dương về huyện Thanh Chương (Nghệ An) tái định cư, hàng nghìn hộ dân người Thái, người Khơ Mú gặp không ít khó khăn. Thế nhưng, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, người dân dần thích nghi và hiện tại đã có bước chuyển mình kỳ diệu.
Sau 12 năm xây dựng, 2 khu tái định cư dành cho 110 hộ dân bị ngập lụt ở huyện Quỳnh Lưu và thị xã Hoàng Mai (Nghệ An) vẫn bỏ hoang.
Ngày 1-11, ông Thò Bá Rê, Phó Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn (tỉnh Nghệ An), cho biết, đang gấp rút hoàn thiện các thủ tục liên quan trình Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ để xây dựng khu tái định cư cho người dân vùng lũ quét.
Nhiều năm chờ đợi các khu tái định cư nên "hình hài", nhiều gia đình tại xã Lượng Minh, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An vẫn chịu cảnh tạm bợ ven sông. Giấc mơ an cư với họ dường như vẫn rất xa vời.
Sau khi nơi ở cũ bị ảnh hưởng của mưa bão, dẫn đến sạt lở, gần 50 hộ dân tại bản Phá Kháo (xã Mai Sơn, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An) được di dời đến nơi ở mới. Tuy nhiên, vào ở chưa đầy một năm tại khu tái định cư, người dân lại tiếp tục bất an vì những nguy cơ sạt lở, ngập nước.
Ảnh hưởng của dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, Hà Tĩnh phải xây dựng 28 khu tái định cư và nay đang raó riết triển khai xây dựng 13 khu tái định cư.
Nghệ An là một địa phương có nhiều nhà máy thủy điện được triển khai xây dựng hoạt động, góp phần sản xuất lượng điện lớn hòa vào mạng lưới điện quốc gia. Tuy nhiên, còn tồn tại một số bất cập sau nhiều năm chưa được xử lý, gây thiệt thòi cho những người nhường đất cho dự án.
Khu tái định cư của bản Khe Ò, ở xã Yên Na, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An để xây dựng nhà máy thủy điện Bản Vẽ nhưng không lâu sau, hàng chục hộ dân đã bỏ khu tái định cư này để đi ở nơi khác.
Sau hơn 10 năm từ ngày khởi công, tuyến đường từ trung tâm xã Lượng Minh, huyện Tương Dương (Nghệ An) đi bản Cà Moong mới chỉ hoàn thành nền đường. Thi công dang dở khiến nền đường dần xuống cấp không thể sử dụng. Hàng chục tỷ đồng đã đầu tư đứng trước nguy cơ bị lãng phí.
Đã nhiều năm trôi qua, 17 hộ dân (ở huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An) bị mất nhà cửa do trận lũ năm 2018 vẫn chưa thể ổn định cuộc sống vì khu tái định cư liên tục bị sạt lở.
Hi vọng được lên bờ để an cư của hàng trăm người dân vạn chài xóm Vận Tải (xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương, Nghệ An) cứ tắt dần bởi dự án tái định cư "treo" hết năm này qua năm khác. Họ đành liều dựng nhà tạm ven sông bất chấp nguy hiểm khi mưa bão, lũ lụt tràn về.
Đó là thực trạng đang diễn ra tại khu tái định cư (TĐC) cho các hộ dân vạn chài trên sông Lam và vùng đặc biệt khó khăn của huyện Thanh Chương (Nghệ An).
Mặc dù được đầu tư hàng chục tỷ đồng nhằm di dời hơn 70 hộ dân có nguy cơ chịu ảnh hưởng lũ ống, lũ quét, nhưng 2 khu tái định cư (TĐC) tại bản Pật, xã Châu Tiến và bản Quắn, xã Liên Hợp, huyện Quỳ Hợp (Nghệ An) đều trở nên bất cập khi nhiều hạng mục như hệ thống giao thông khó khăn, thiếu điện, khát nước, không nhà trẻ…
Thiếu đất hoặc chưa được cấp đủ đất nên nhiều hộ dân tái định cư ở hai xã mới Thanh Sơn và Ngọc Lâm (huyện Thanh Chương, Nghệ An) đã phải quay về những ngôi nhà tre, vách nứa trong lòng hồ thủy điện Bản Vẽ (huyện Tương Dương) sinh sống...
Quá trình bóc tách và vận chuyển đất phong hóa với khối lượng thiết kế rất lớn nhưng việc công bố nơi tập kết bãi thải lại không rõ ràng.
Quá trình thi công xây dựng các khu tái định cư (TĐC) trên địa bàn TP Vinh, Nghệ An thiếu đồng bộ, nhiều bất cập, khiến người dân rơi vào thế “tiến thoái lưỡng nan”.
Đó là thực trạng đang diễn ra tại đoạn đường trong khu tái định cư của tộc người Đan Lai (xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông, Nghệ An). Dọc tuyến đường 19km xuất hiện rất nhiều đoạn đường nứt nẻ, trồi, sụt, bong tróc, thậm chí có đoạn đường nhựa đã biến thành đường đất gồ ghề đá sỏi.
Trong khi không có đất để di dời nhiều hộ dân khỏi khu vực nguy hiểm do bị lũ ống lũ quét tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong đến nơi an toàn. Thì nghịch lý thay, cũng chính tại địa phương này khu tái định cư tiền tỳ được đầu tư cơ sở hạ tầng, công trình dân sinh khá đồng bộ lại bị bỏ hoang nhiều năm nay.
UBND huyện Đăk Glei (Kon Tum) đã đầu tư dự án với tổng kinh phí khoảng 145 tỷ đồng nhằm xây dựng khu tái định cư cho những người dân bị ảnh hưởng trong cơn bão số 9 năm 2009. Nhưng trong khu tái định cư dành cho các hộ dân bị ảnh hưởng này lại xuất hiện những cái tên không đúng đối tượng.
Mặc dù nước lũ đã rút nhưng những ngày qua trên địa bàn xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn (Nghệ An) tình trạng sạt lở đất vẫn tiếp tục diễn ra với mức độ ngày càng nghiêm trọng.
Được xây dựng vào năm 2012, với mục đích tái định cư cho các hộ dân di dời thuộc dự án mở rộng Cảng hàng không sân bay Vinh, tuy nhiên sau đó dự án này được điều chỉnh, khu tái định cư tại xóm 10, xã Nghi Liên, TP. Vinh cũng bỏ hoang từ đó đến nay.
