Các thành viên của Nhóm tư vấn bom mìn (MAG), một tổ chức phi chính phủ, kiểm tra một vật liệu chưa nổ được tìm thấy tại Việt Nam (Ảnh: AFP)

Ông Jerry Guilbert, Giám đốc các chương trình tiêu huỷ vũ khí thuộc Vụ chính trị-quân sự, Bộ Ngoại giao Mỹ, đã cho biết thông tin trên trong cuộc trao đổi qua điện thoại với báo chí trong khu vực hôm qua.

Theo ông Guilbert, kể từ năm 1993, Mỹ đã hỗ trợ hơn 119 triệu USD cho các nỗ lực tháo dỡ bom mìn và các vật liệu chưa nổ (UXO) tại Việt Nam. Trong tổng ngân sách gần 200 triệu USD một năm của Mỹ cho chương trình tiêu huỷ vũ khí thường niên, trong năm 2018, khoảng 12,5 triệu USD được dành cho chương trình UXO tại Việt Nam. Năm 2019, Quốc hội Mỹ đã duyệt chi 15 triệu USD cho chương trình UXO tại Việt Nam.

“Trong năm 2019, tôi vui mừng thông báo rằng chúng tôi sẽ bổ sung 2,5 triệu USD so với khoản hỗ trợ của năm ngoái. Như vậy, tổng cộng 15 triệu USD sẽ được chi trong năm 2019 nhằm xử lý các bom mìn chưa nổ, so với 12,5 triệu USD của năm ngoái”, ông Guilbert cho hay.

Theo đánh giá của ông Guilbert, các dự án tháo dỡ bom mìn chưa nổ tại Việt Nam đang tiến triển tốt. Mỹ hợp tác chặt chẽ với các quan chức chính phủ tại Hà Nội và cả ở các cấp tỉnh thành về vấn đề này. Ông Guilbert đặc biệt nhấn mạnh tới sự phối hợp của Mỹ với chính quyền tỉnh Quảng Trị, tỉnh bị ô nhiễm bom nhìn lớn nhất cả nước, về chiến lược loại bỏ hoàn toàn bom mìn chưa nổ vào năm 2025.

Ông Guilbert cho rằng các nỗ lực rà phá bom mìn chưa nổ tại Quảng Trị có thể là một hình mẫu cho cả thế giới.

“Dự án sẽ giúp Quảng Trị không còn bị ảnh hưởng bởi UXO sau 6 năm nữa. Tôi vui mừng nói rằng giờ đây chúng tôi đang tiến tới mục tiêu đó... Thông qua cách làm mới và sự phối hợp mạnh mẽ giữa đội ngũ rà phá bom mìn và chính quyền tỉnh, đồng thời dựa vào một hệ thống quản lý dữ liệu hiệu quả, Quảng trị không chỉ là một mô hình thành công cho Việt Nam và Đông Nam Á. Đó thực sự còn là một mô hình thành công cho cả thế giới”, ông nói.

Ông Guilbert cho biết thêm, mặc dù tập trung tại Quảng Trị nhưng Mỹ cũng hỗ trợ dà phá vật liệu chưa nổ tại các tỉnh khác, vì hầu hết các tỉnh của Việt Nam đều bị ô nhiễm bom mìn, đặc biệt tại các tỉnh miền trung và miền nam Việt Nam. Hiện Mỹ còn có một chương trình phối hợp với chính phủ Nhật Bản tại Quảng Bình và cũng hỗ trợ dà phá vật liệu chưa nổ tại tỉnh Quảng Nam.

Theo quan chức trên, chương trình UXO của Mỹ tại Việt Nam có 2 mục tiêu. Một là, Mỹ muốn đảm bảo phá dỡ vật liệu chưa nổ tại các khu vực ưu tiên cao, nơi có thể đạt được tác động nhân tạo tốt nhất. Hai là, “chúng tôi cũng muốn đảm bảo rằng chúng tôi đang trợ giúp phát triển năng lực quốc gia của Việt Nam để được trang bị nhằm đối phó với những thách thức do ô nhiễm UXO còn sót lại trong tương lai”.

Việt Nam là một trong những nước bị ô nhiễm và chịu hậu quả của bom mìn còn sót lại nặng nề trên thế giới. (Ảnh: Reuters)

Theo thông tin được công bố tại Lễ mít tinh, diễu hành hưởng ứng ngày thế giới phòng, chống bom mìn do Trung tâm hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC) phối hợp với UBND tỉnh Quảng Trị phối hợp tổ chức tại thành phố Đông Hà (Quảng Trị) ngày 4/4/2019, Việt Nam là một trong những nước bị ô nhiễm và chịu hậu quả của bom mìn còn sót lại nặng nề trên thế giới. Ước tính, số bom đạn còn sót lại sau chiến tranh khoảng 800.000 tấn, tổng diện tích ô nhiễm và nghi ngờ ô nhiễm khoảng 6,1 triệu ha.

Còn theo số liệu của Bộ Tư lệnh Công binh công bố năm 2017, quân đội Mỹ đã sử dụng khoảng 15,35 triệu tấn bom mìn trong Chiến tranh Việt Nam và tỷ lệ bom đạn chưa nổ chiếm khoảng 5%. Trong khi đó, các tài liệu được truyền thông Mỹ công bố cho thấy con số bom mìn chưa nổ là khoảng 10%.

Số bom mìn, vật liệu chưa nổ hiện còn nằm rải rác tại 63/63 tỉnh, thành phố, trong đó tập trung nhiều nhất tại các tỉnh miền Trung.

Từ năm 1975 đến nay, bom mìn tồn sót phát nổ đã làm hơn 40.000 người bị chết, 60.000 người bị thương. Trong đó, phần lớn là lao động chính trong gia đình và trẻ em.

Tỉnh Quảng Trị là một trong những địa phương bị ô nhiễm bom mìn lớn nhất trong cả nước. Theo khảo sát của Bộ Quốc phòng năm 2017, diện tích đất còn ô nhiễm bởi bom mìn và vật liệu nổ chiếm gần 82% tổng diện tích toàn tỉnh.

Tác giả: An Bình

Nguồn tin: Báo Dân trí